⁉️ نهادهای مذهبی ایران بخش بسیار بزرگی از بودجه سال ۱۴۰۵ را دریافت میکنند؟
در روزهای اخیر، این ادعا در شبکههای اجتماعی مطرح شده که نهادهای مذهبی سهمی بسیار بزرگ از بودجه سال ۱۴۰۵ را به خود اختصاص دادهاند. برای راستیآزمایی این گزاره، باید اعداد دقیق و نسبت آنها به کل بودجه کشور را بررسی کرد؛ زیرا قضاوت صرف بر اساس عدد خام (بدون نسبتسازی) میتواند گمراهکننده باشد.
سهم واقعی نهادهای مذهبی از بودجه ۱۴۰۵
بر اساس گزارشهای منتشرشده از لایحه بودجه سال ۱۴۰۵، مجموع بودجه ۹ نهاد اصلی حوزوی و مذهبی حدود ۳۱ هزار میلیارد تومان پیشبینی شده است. این رقم معادل حدود ۰٫۵ درصد (نیم درصد) از کل بودجه کشور است.
🔹 به بیان دیگر، ۹۹٫۵ درصد بودجه به سایر بخشها اختصاص مییابد؛ از جمله:
-
آموزش و پرورش
-
بهداشت و درمان
-
زیرساختها و عمران
-
حقوق و دستمزد کارکنان
-
خدمات عمومی
-
دستگاههای اجرایی و شرکتهای دولتی (که حدود نیمی از بودجه را شامل میشوند)
بنابراین، از منظر نسبت به کل بودجه، سهم نهادهای مذهبی کوچک و محدود است.
مقایسه بینالمللی: آیا ایران استثناست؟
بررسی بودجه نهادهای مذهبی در کشورهای دیگر نشان میدهد که حمایت مالی دولتها از نهادهای دینی پدیدهای رایج است و در برخی کشورها، نسبت این بودجه حتی از ایران بیشتر است:
-
ترکیه: بودجه ریاست امور دینی (Diyanet) حدود ۰٫۹ درصد از کل بودجه کشور را تشکیل میدهد و از بودجه چند وزارتخانه مهم نیز بیشتر است.
-
عربستان سعودی: بودجه وزارت امور اسلامی در سالهای اخیر حدود ۱ تا ۲ درصد از بودجه کل بوده است.
-
لهستان: میانگین بودجه نهادهای مذهبی در سالهای ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ حدود ۰٫۶ درصد از بودجه عمومی بوده که بخش عمده آن به کلیسای کاتولیک اختصاص دارد.
این مقایسهها نشان میدهد که سهم ۰٫۵ درصدی ایران نه غیرعادی است و نه بالا.
خطای رایج رسانهای: عدد بدون نسبت
بسیاری از تحلیلها و پستهای وایرال، تنها به ذکر عددی مانند «۳۰ هزار میلیارد تومان» بسنده میکنند، بدون آنکه آن را در نسبت با بودجه کل دولت بسنجند.
🔎 وقتی این رقم در چارچوب کل بودجه بررسی شود، مشخص میشود که سهم نهادهای مذهبی بسیار محدود است.
📌 حتی اگر فرض کنیم کل این بودجه میان همه مردم توزیع شود، سهم هر نفر در سال حدود ۳۵۰ هزار تومان خواهد بود؛ رقمی که نشان میدهد اثر اقتصادی آن در مقیاس ملی بسیار ناچیز است.
جمعبندی دکتر فکت
🙍♂️ دکتر فکت: ادعای «بسیار بزرگ بودن بودجه نهادهای مذهبی» با دادههای بودجهای تطابق ندارد و #متوهمانه ارزیابی میشود.
در سال ۱۴۰۵، سهم این نهادها حدود ۰٫۵ درصد از کل بودجه کشور است و مقایسههای بینالمللی نیز نشان میدهد که این نسبت در بسیاری از کشورها مشابه یا حتی بالاتر است.
